Risk Yönetimi Nedir?

Risk yönetimi şirketin varlıklarının, gelirleri ve prestijinin korunması yönünde yapılan yönetim çalışmalarıdır. Risk yönetimi programının başarısı risklerin firmaya olan maliyetinin zaman içinde gösterdiği düşüş olarak ölçülmektedir. Buna ulaşmanın bir yolu, kontrol tedbirleri etkili olduğu sürece, bu tedbirleri uygulamak suretiyle kayıpların büyüklüğünü ve sıklığını azaltmaktır. Bu uygulamanın ardından kalan riskler belirlenip değerlendirilir. Şirket bu risklerden acil önlem alınması gerekenleri karşılama yoluna  giderek,  karşılayamayacağı boyuttakini üzerinde bırakmayı tercih edebilir ve diğerlerinin etkilerini kontrol altına alarak en efektif çözüm yoluna gidilir. En iyi risk önceden önlenmiş olan risktir. En ucuz ve etkin yöntem, kayıplar gerçekleşmeden önce olası risklerin tespiti, analizi ve mümkün olan en etkili kontrol yöntemleri ile ortadan kaldırılması veya kabul edilebilir limit altına düşürülmesidir.

Analizlerini yaptığımız risk alanları şunlardır;

TÜM İŞLETME/KESİNTİ/DURUŞ ,PERSONEL ,MAKİNA, ÜRÜN PROSES/SÜREÇ, ÇEVRE – İŞ SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ

Risk tayin ve analizi iş sağlığı-iş güvenliği ve çevre yönetim sistemlerinin ilk ve zorunlu adımıdır. Türkiye dahil birçok ülkede risk tayin ve analizlerini yaptırmak ve uygulamak yasal bir zorunluktur. Risk analizi kayıp önleme ve koruma yöntemlerinin gerçekçi ve net bir şekilde uygulanmasını ve gereken iyileştirmelerin yapılmasını sağlar. Önleyici faaliyet gelişim programı toplam kaza oranlarında azalma ve ölümcül kazaların ise ortadan kalkmasını sağlar.Risk analizi, kazalar sonucu öngörülemeyen aşırı maliyet artışlarını düşürme ve optimimum seviyelere çekmeyi sağlar.

Risk Yönetiminin Tarihçesi

Endüstrinin gelişimiyle beraber çalışma alanlarında makine, ekipman ve toksik madde kullanımı da arttı. Bununla  beraber çalışanlar daha önce duymadıkları sağlık ve güvenlik riskleriyle karşı karşıya geldiler.  O zamanlarda yöneticilerin ana amacının karlılık olmasıyla beraber sayısız çalışan sağlık ve güvenlik önlemlerinin yetersiz olduğu koşullarda çalıştı.

Kazalar, yaralanmalar ve ölümler çoğunlukla raporlanmazken, sakatlanmış veya yaralanmış kişilerin yalnızca görevleri değiştiriliyordu. Ölen veya sakat kalmış kişilerin ailelerine tazminat ödenmesi çok nadirdi. Bu insanların acıları ve katlandıkları bir işkenceye  dönüşse de, bu konuda yardımcı olabilecek çok net tanımlanmış yasalar bulunmamaktaydı.

1970 yılında, Occupational Safety and Health Act (OSHA) kapsamlı olarak işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda çalışmaları gerçekleştirmek için kuruldu. Amacı “mümkün olduğunca  tüm çalışanların ulusal güvenlik ve sağlık şartlarında çalışması ve insan haklarının korunması”dır. Başka bir deyişle, OSHA işverenleri iş sağlığı ve iş güvenliği kurallarını yönetim kapsamına  almaları için zorlamıştır.

Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması görevi 1945 yılında kurulan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde İşçi Sağlığı Genel Müdürlüğüne verilmiştir. 1983 yılında denetim hizmetlerinin İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’na verilmesi üzerine, Genel Müdürlük, Daire Başkanlığına dönüştürülmüştür. Verilen hizmetin niteliğinin yükseltilmesi ve etkinliğinin artırılması amacıyla Çalışma Bakanlığı’nın ana hizmet birimi olan İşçi Sağlığı Daire Başkanlığı, 04/10/2000 tarih ve 24190 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 618 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü olarak yeniden teşkilatlandırılmış ve yeni görevlerle güçlendirilmiştir.

Risk Yönetiminin Yararları

Risk Yönetiminin sağladığı yararlar şunlardır:

• T.C.  İş Kanununa göre 50 kişiden fazla, 6 ay ve daha uzun süreli istihdam sağlayan iş yerleri için zorunludur.
• İşletmenin üretim devamlılığını sağlaması ve varlıklarının koruması yolunda gerekli bir adımdır.
• İşletmenin, kritik risklerinin sistemli olarak tanımlanmasını sağlar.
• Risklerinmuhtemel finansal etkilerini de göz önüne alıp entegre çözümlere işletmelerin verimlilik ve rekabet güçlerini arttırarak, reel değerlerini arttırmasına yol açar.
• Kontrol ve şeffaflık sağlayarak ne oranda risk alındığını belirler.
• Gerekli risk kontrol mekanizmalarını tespit edileceğinden, bu uygulamaların hayata geçirilmesine imkan sağlar.
• Kurumsallaşmaya katkıda bulunacak olan risk yönetimi modelinin geliştirilmesi için ilk adımdır.
• Tesis çalışanların olası iş kazalarından ve mesleki hastalıklardan korunması, iş verimliliğini beraberinde getirecektir.
• Çalışanların sahip olacağı sağlık potansiyelinde artış sağlanır,
• Toplu üretim yeteneğinin niteliğini ve niceliği gelişir.

Risk Yönetimi Uygulama Aşamaları:

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi altyapısının oluşturulmasına ilişkin Kurumsal Risk Yönetimi hizmetlerini aşağıda belirtilen sırayla yerine getirilir.

1. a)  Planlama ve Ön İnceleme : Risk Yönetimi sürecinde  yetkilerin ve yetki alanındaki kaynakların neler olduğunun tesbiti amacıyla bir ön inceleme  yapılır. Ön inceleme sonuçları dikkate alınarak  eylem planı oluşturulur. Bu aşamada  risklerin oluşturacağı etkilerin, nasıl tolere edileceği de plana dahil edilmektedir.
2. b) Risklerin Belirlenmesi : Planlamanın ardından riskleri belirleme sürecine geçilir. Hedefler ile hedeflere gidecek  yollar belirlenerek riskler tanımlanır.Kritik kontrol noktaları belirlenerek ve bu noktaların izlenebilmesi için ölçülebilir parametreler tesbit edilir. Planlardaki  her faaliyet prosesler bazında sorgulanmaktadır. Sorgulanmayan faaliyetlerdeki riskler, tehlikenin  ortaya çıkana kadar farkına varılmasını engelleyeceği için bu konuya özel önem gösterilmektedir. Riskler tanımlanarak sonuçlar INFORM DANIŞMANLIK ve EĞİTİM tarafından raporlanır.Risk analizleri,  işletmenin temel prosesleri ve geçerli yasal mevzuat esas alınarak hazırlanır.
3. c) Risklerin kurumun hedef ve stratejileri ile ilişkilendirilmesi:  Somut sonuçlar ortaya koyabilmek için riskler,  işletmenin’nin hedefleri ve stratejileri ile ilişkilendirilir. Kurum  risklerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi sağlanır.
4. d) Analiz aşaması: Riskler, belirlendikten sonra nitel ve nicel analiz safhası gelir. Risklerin ayrıştırılarak önceliklerine göre sıralanacak, şirket stratejilerine veya proje hedeflerine etkileri tanımlanarak, kritiklik seviyesi, yüksek risklerin değerlendirilmesi  gerçekleştirilir. İnceleme ve değerlendirme sonucu ayrıntılı rapor olarak işletmeye iletilecektir.
5. e) Raporlama: Dokümantasyon tamamlandıktan sonra INFORM danışmanları tarafından doğruluk, bütünlük ve yeterlik açısından gözden geçirilir, gerekli öneriler ve alınması gereken önlemler belirtilerek işletme yetkililerine sunulur.
6. f)  Eğitim ve Doküman Desteği

1. Talep edilmesi durumunda INFORM DANIŞMANLIK ve EĞİTİM tarafından,sorumlu ve çalışanlara yönelik İş sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili eğitimler verilebilmektedir.
2. Eğitimler, katılımcı sayısının uygun olması ve talep edilmesi halinde kurum bünyesinde düzenlenebilir.
3. Bu eğitimlerin  kapsamı risk analizi çalışmasından elde edilecek bulgulara göre, işletmeye özel olarak düzenlenir.

• Çevre, İş sağlığı ve İş Güvenliği Alanında Kuruluşların Tabi Olduğu Yasal Mevzuatın Belirlenmesi ve Mevzuata Uyumun Sağlanması,
• Çevresel Boyutların Belirlenmesi,  Risklerin Analizi, Değerlendirilmesi ve Yönetimi,
• ISO 14001 Çevre Yönetim Sisteminin Kurulması,
• İş Sağlığı ve İş Güvenliği Risklerinin Analizi, Değerlendirilmesi ve Yönetimi,
• OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sisteminin Kurulması,
• Dokümanların Hazırlanması,
• Kazaların ve Ucuz Atlatılmış Kazaların Araştırması, Değerlendirmesi ve Raporlaması,
• Projelerin Çevre ve İş güvenliği Risklerine Karşı Emniyet Açısından Gözden Geçirilmesi,
• Tesislerin Riskleri ile Sigorta Değerlerinin Belirlenmesi,
• Acil Durum Planlaması ve Yönetimi,
• Taşeronların, Tedarikçi Personelin ve Ziyaretçilerin Yönetimi,
• İş İzni Sistemlerinin Kurulması ve Uygulanması
• Genel Yangın Emniyeti
• Tesis ve Depolarda Ateş / Kıvılcım Yasağı Uygulamaları
• Kişisel Koruyucu Ekipman (KKE) Kullanımı
• Araçların Kullanımı ve İlgili Kurallar
• Ekipman ve Teçhizatın Kullanımı
• Sıkıştırılmış Gazların Depolanması, İşaretlenmesi ve Kullanımı (Azot, Hava, vs)
• Yüksekte Çalışma Kuralları
• Elektrik İşlerinde Teknik Emniyet Kuralları
• İnsan Gücüyle Kaldırma İşleri
• Sıcak İşler ve Kaynak Çalışmaları
• Depolama ve Stoklama
• İkaz İşaret ve Levhaları
• Çalışma Ortamı Düzeni
• Üçüncü Kişilerle İlişkiler
• Makinelerin Emniyetli Kullanım Kuralları
• Tehlikeli Maddelerin Yönetimi
• LPG Sistemlerinin Dreyni, Pörç edilmesi ve Havalandırılması
• Tesislerde Bakım/Onarım faaliyetleri ile ilgili kuralların belirlenmesi

konularında danışmanlık, eğitim ve tetkik hizmeti  sağlar.

Ayrıca;  aşağıda belirtilen güncel mevzuata uyum sağlamanız için gereken danışmanlık ve eğitim desteğini sağlar.

Çevre Mevzuatı Alanında;

• Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği
• Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
• Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
• Gürültü Yönetmeliği
• Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği
• Titreşim Yönetmeliği
• Gayri Sıhhi Müesseseler Yönetmeliği
• Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
• Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
• Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
• Tehlikeli Kimyasalların Kontrolü Yönetmeliği
• Toprak Kirliliği Kontrol Yönetmeliği
• Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği
• Çevre Denetimi  Yönetmeliği
• Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Azaltılmasına Dair Yönetmelik
• Özel İşlem Gerektirmeyen Radyoaktif Atıklara İlişkin Yönetmelik
• Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
• Benzin ve Motorin Kalitesi Yönetmeliği
• Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
• Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği
• Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
• Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği
• Trafikte Seyreden Motorlu Kara Taşıtlarından Kaynaklanan Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelik
• Kentsel Atıksu Arıtım Yönetmeliği
• Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Kimyasallara İlişkin Tebliğ
• Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Yakıtlara İlişkin Tebliğ
• Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıklara İlişkin Tebliğ……

İş Sağlığı ve İş Güvenliği Alanında;

• Gayri Sıhhi Müesseseler Yönetmeliği
• Kişisel koruyucu donanımların iş yerlerinde kullanılması hakkında yönetmelik
• İş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği
• İş sağlığı ve güvenliği kurulları hakkında yönetmelik
• İş yeri bina ve eklentilerinde alınacak sağlık ve güvenlik önlemlerine ilişkin yönetmelik
• Güvenlik ve sağlık işaretleri yönetmeliği
• Tehlikeli maddelerin kara yolu ile taşınması hakkında yönetmelik
• Binaların yangından korunması hakkında yönetmelik
• TitreşimYönetmeliği
• Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği
• Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
• Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
• Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların-Korunması Hakkında Yönetmelik
• İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları
• Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
• Karayolu Taşıma Yönetmeliği
• Parlayıcı ,patlayıcı,tehlikeli ve zararlı maddelerle çalışan işyerlerinde ve işlerde alınacak tedbirler hakkında tüzük
• İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Risk Grupları Listesi Tebliği….

1. kanun,  yönetmelik,  tüzük ve kararnamelerle tebliğler faaliyet alanımızda yer  almaktadır.