Otomotiv Sektörü için Kalite Yönetim Sistemi (ISO/TS 16949:2002) nedir?
Otomotiv üreticileri ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemini kabul ettikleri halde bu standardı çok genel bulmuş ve kendi sektörlerinin ihtiyaçlarına göre detaylandırarak yeni standartlar / Teknik Spesifikasyonlar geliştirmişlerdir. QS 9000, ISO 9000 Kalite Yönetim Sisteminin otomotiv sektörü için özel bir uyarlaması olup Chrysler, Ford Motor ve General Motor şirketleri tarafından sektör gereksinimleri göz önüne alınarak geliştirilmiş bir standartdır. ISO / TS 16949 ise teknik spesifikasyon olup otomotiv sektörü için var olan kalite sistem gerekliliklerinin evrensel bazda ele alınıp muhtelif belgelendirme tetkiklerinin önüne geçilmesi için oluşturulmuştur. Test raporlarının geçerliliği ve kullanımı büyük ölçüde testi yapan IATF (International Automotive Task Force) tarafından geliştirilen TS 16949 Otomotiv üretimi sanayi ve yan sanayisinde yer firmaların uyması gereken teknik gereklilikleri içermektedir. ISO Kalite Yönetim Sistemi standartlarının çizgisinde hazırlanan ISO/TS 16949 bir standart olmamakla birlikte otomotiv sektörünün devleri kabul edilen (Daimler-Chrysler, general motors ve Ford tarafından tedarikçilere yönelik kalite sistem gerekliliklerini açıklamakta ve sistemin belgelendirilmesine imkân tanımaktadır.
Otomotiv sektöründe yer alan kuruluşların rekabet güçlerini korumaları ve satışları büyük ölçüde bu teknik gerekliliklerin karşılanma düzeyine bağlıdır.
Tarihçesi:
1963 : MIL-Q 9858A (US Military)
1965 : GM General Quality Assurance Standard (GQS)
1969 : DEF Standards (UK MOD)
1974 : AQAP Defence Standards
1979 : BS 5750
1981 : Ford Q101
1983 : Chrysler Quality Assurance
1987 : ISO 9000 Series
1994 : July – ISO 9000 Revision
1994 : August – QS-9000
1995 : QS-9000 Second Edition
1998 : QS-9000 Third Edition
2000 : ISO 9000: 2000 series published
2002 : TS 16949: 2002
ISO/TS 16949:2002
Kalite Yönetim Sistemleri -Otomotiv üretim ve ilgili parça servis uygulanması için özel şartlar.
TS (Teknik Spesifikasyon) 16949:2002
TS 16949: 2002 IAFT (International Automotive Task Force) kılavuzluğunda geliştirilmiştir Bu standart EAQF (France) AVSQ (Italy) VDA6 (Germany) ve QS-9000 (USA) gerekliliklerini birleştirmiştir.
TS 16949: 2002 – ISO 9001: 2000 ‘e dayanır ve yönetim sistemlerinin kurulması ve denetlenmesine değişik bir bakış açısı getirir.
ISO/TS 16949 International Automotive Task Force (IATF) tarafından ISO/TC 176 temsilcileri ve otomotiv üreticilerinin ve Ticari Birliklerin uzmanlarının katılımı ile geliştirildi.
Aşağıdaki Standartlara Dayanır:
- ISO 9001 (International);
- QS-9000 (Big Three – USA);
- AVSQ (ANFIA – Italy);
- EAQF (FIEV – France);
- VDA 6.1 (VDA/QMC – Germany).
ISO TS 16949 sisteminin yararları:
- Otomotiv sektöründe ürün ve süreç kalitesi ile ilgili tedarik zincirini iyileştirir.
- Otomotiv endüstrisinde yaygın ve tutarlı uluslararası kalite sistem gerekliliklerini içermektedir.
- Tedarikçi kalitesinde küresel güven sağlar.
- Belgelendirme denetimleri için referans standart olma özelliğine sahiptir.
- Müşteri memnuniyetini öncelikli kılan süreç odaklı denetim için alt yapı oluşturur.
- Küresel pazarda kabul edilir bir standart olmanın getirdiği rekabet avantajını sağlar.
ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemlerine Ek Olarak;
- Mühendislik Şartnamelerinin Kontrolü
- Proses Verimliliğinin Gözden Geçirilmesi
- Müşteri Temsilcisinin Görev Yetki ve Sorumluluklarının Belirlenmesi
- Çalışanların Motivasyonu ve Yetkilendirilmesi
- Fabrika, Tesis ve Ekipman Planlaması
- Beklenmedik Durum Planlarının Hazırlanması
- Tesiste Temizlik ve Düzenleme Yapılması
- İmalat Yapılabilirliği ve Ürün Risk Analizi
- Üretim ve Tasarımda FMEA Uygulamaları
- Kontrol Planı Hazırlanması ve Uygulanması konularını irdeler.
- TS 16949: 2002 – ISO 9001: 2000 ‘e dayanır ve yönetim sistemlerinin kurulması ve denetlenmesine değişik bir bakış açısı getirir.
TS in amacı sürekli iyileşmeyi sağlayan, hata önleme üzerinde duran ve temin zincirinde değişiklik ve kayıpları önleyen bir kalite yönetim sistemi geliştirmektir.
TS ile birden çok belgelendirme denetimi ortadan kalkmış ve otomotiv üretimi ve ilgili parça ve servis organizasyonlarının kalite yönetim sistemine genel bir yaklaşım sağlamıştır.
- Müşteri Kitapçıkları
- APQP & control plan
- FMEA, PPAP, SPC
- VDA Volumes 1 – 6
- Hangi Oto Üreticileri ISO/TS 16949 Kabul ediyor
- QS-9000 – US Big 3
- VDA 6.1 – German
- AVSQ – Italian
- EAQF – French
ISO/TS 16949 in Maddeleri
- Kapsam
- Bilgi Referansları
- Terimler ve Tanımlar.
- Kalite Yönetim Sistemi.
- Yönetim Sorumluluğu.
- Kaynak Yönetimi.
- Ürün Gerçekleştirme.
- Ölçme, Analiz ve İyileşme.
ISO/TS 16949 Yönetim Sistemi Uygulama Aşamaları
a) Mevcut Durumun Tespiti
ISO/TS 16949 teknik spesifikasyonu temel olarak ISO 9001:2000 standardı üzerine oturtulmuş bir yapıya sahiptir. ISO/TS 16949 spesifikasyonu ile ISO 9001 standardının 2000 versiyonunu karşılaştırdığımız zaman ISO/TS 16949 standardının ilave isteklerde bulunduğunu göreceksiniz. Genellikle her kuruluşta formal / yarı formal / informal olarak işleyen bir sistem vardır. Bu mevcut durumu tespit etmek, işimize yarayan uygun yönlerini belirlemek ve bunu kurulacak olan kalite sistemine temel teşkil etmek uygun bir başlangıçtır.
b) ISO/TS 16949 Oluşum planı
ISO/TS 16949 faaliyetlerini organize edecek takımın ve bu takıma destek verecek diğer birimlerin zaman ve gücünü en etkin şekilde kullanabilmek için ele alınacak konuların ve sorumluların belirlenmesi ve bunu bir zaman çizelgesine dökülmesidir. Bu plan zaman zaman gözden geçirilir ve gerekiyorsa güncellenir.
c) Eğitim
ISO/TS 16949’u uygun seviyelerdeki öncelikle kilit çalışanlara tanıtılır. Eğitim faaliyetleri izlenecek metod tüm detayları aynı şekilde aynı yoğunlukta her çalışana aynı şekilde aktarmaktan ziyade seviyelendirilmiş yetki ve sorumluluklara uygun detayda, içerikte eğitimler düzenlemektir. Ancak bu şekilde mevcut kaynaklarımızı ( eğitimci, eğitime katılan ve ilgili maliyetler ) etkin bir şekilde kullanmış oluruz.
d) ISO/TS 16949 Sisteminin kurulması
Bu konuyla ilgili pratik uygulama genellikle çalışma takımları oluşturmaktır. Bu takımlar ilgili birimleri proseslerin / sistemlerin / dokümantasyonun kurulmasında ve oluşturulmasında aktif görev alacaktır. Sistemi danışmanın veya kalite sistemi sorumlusunun dikte ettirmesindense bu yaklaşım ileriki uygulama aşamalarında kullanıcıların sistemi sahiplenmesi açısından uygun olacaktır. ( küçük firmalarda takım çalışması yerine geçebilecek diğer uygulamalar öngörülebilir.) İleri Ürün Kalite Planlaması, Üretim Parçası Onay Prosesi, Ölçüm Sistemi analizi, İstatistiksel Proses Kontrol, Hata Türü ve Etkileri Analizi, Kalite Maliyetleri gibi çalışmalara yönelik yöntemler ve uygulamalar bu aşamada gerçekleştirilir.
f) İç tetkiklerin gerçekleştirilmesi
ISO/TS 16949 sistemi oluşumunu tamamlandığı kararı verildikten sonra alt sistemlerin ve süreçlerin planlandığı gibi çalışıp çalışmadığının, birbirleri ile uyumunun, etkinliğinin kontrol edildiği iç tetkikler yapılır. Burada tespit edilen uygunsuzluklar / gelişmeye açık alanlar bir plan dahilinde ele alınır.
g) Gözden Geçirme
Üst yönetim; sistemi, iç tetkikleri, hedefleri, düzeltici / önleyici faaliyetleri , prosesleri ve onların performanslarını, müşteri şikâyetleri ve memnuniyetlerini, iyileştirme çalışmalarını, kaynak ihtiyaçlarını; kalite maliyetlerini gözden geçirir, sistemin etkinliğini ve sürekliliğini sağlar.
h) Belgelendirme Başvurusunun Yapılması:
INFORM DANIŞMANLIK VE EĞİTİM hazır olduğunu değerlendirdiği takdirde, belgelendirme başvurusu müşteri tarafından ilgili belgelendirme kuruluşuna yapılır.